سالها و بلکه قرنهای زیادی است که انواع چرم در سراسر جهان تولید و به بازار عرضه میشود. جالب است بدانیم کشور ایران، از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوست خام و چرم طبیعی در جهان است. اما از طرفی همواره این مطلب مطرح است که تولید چرم طبعی چه آثاری بر محیط زیست دارد و چه استانداردهایی در رابطه با تولید چرم و محصولات چرمی وجود دارد. ما در این مقاله تولید چرم روش گیاهی را بررسی میکنیم.
روشهای تولید چرم
چرم در دنیا به دو روش اصلی تولید میشود؛ با استفاده از مواد کرومی، با استفاده از مواد گیاهی (وجیتال).
روش کرومی
در روش نخست (کرومی)، فضاهای بین سلولی سطح پوست خام با استفاده از مواد شیمیایی کرومی رنگ دهی میشود که از شیوه‌های سنتی تولید چرم است و تا سال‌های اخیر، بیشتر چرم تولیدی در دنیا با همین روش تولید می‌شد. البته در حال حاضر در اروپا و آمریکا استفاده از این روش ممنوع شده است و محصولات چرمی‌ای که با مواد کرومی تولید شده‌اند، اجازه حضور در بازار را ندارند. علت اصلی آن هم آسیب رساندن کروم به محیط زیست است.
روش گیاهی
طی سال‌های اخیر، کشورهای پیشرفته تولیدکننده چرم و محصولات چرمی به استفاده از مواد گیاهی برای تولید چرم و محصولات چرمی روی آورده اند. البته هنوز در ایران، در خصوص آسیب‌رسانی و مضرات مواد کرومی اطلاع‌رسانی درستی انجام نشده و قانونی هم برای محدود کردن استفاده از این نوع چرم وجود ندارد.
تولید چرم روش گیاهی
مزیت تولید چرم روش گیاهی نسبت به چرم حیوانی به خاطر استفاده از مواد گیاهی در تولید چرم باعث شده تا از این نوع چرم به عنوان جایگزینی برای محصولات چرمی استفاده شود. در ادامه به برخی از این مزیتها اشاره میشود:
زیبایی بیشتر
سطح چرم‌هایی که به شیوه گیاهی تولید و رنگ می‌شوند، حالت طبیعی خود را حفظ می‌کند. رگه‌ها، خطوط و بافت پوست در چرم‌های گیاهی، شکل اصلی خود را از دست نمی‌دهد؛ ولی در روش کرومی، سطح منافذ چرم حالت طبیعی خود را از دست داده و با لایه‌ای از رنگ پوشیده میشود. همچنین در چرم‌های روش گیاهی، دورنگی بودن طبیعی است، اما چرم‌های روش کرومی دورنگ، با استفاده از پیگمنت رنگ می‌شوند و حالتی مصنوعی غیر طبیعی به خود می‌گیرند.
دوستدار سلامت
یکی از مهمترین مزیت تولید چرم روش گیاهی این است که در فرآیند تولید چرم به روش گیاهی از فلزهای سنگین و مواد شیمیایی سمی استفاده نمی‌شود و به همین دلیل این نوع چرم هیچ آسیبی به پوست و بدن انسان وارد نمی‌کند. در بسیاری از کشورها استفاده از چرم‌های کرومی در پوشاک کودکان ممنوع است؛ دلیثل آنهم حساسیت پوست کودکان در مقابل عوارض کروم است.
استفاده از چرم‌های گیاهی در آستر کفش، به خاطر اینکه این نوع از چرم، دم و بازدم زیادی دارد و منافذ آن توسط مواد شیمیایی پر نشده است، مناسب است و سبب جذب عرق پا و جلوگیری از رشد قارچ و ایجاد بیماری و بوی بد در پا میشود.
بوی بهتر
مزیت چرم روش گیاهی چون در فرآیند تولید چرم به روش گیاهی از ماده طبیعی تانن استفاده میشود، این نوع چرم بوی متفاوت و نسبتا مطبوعی دارد درحالیکه چرم‌های به روش کرومی، معمولا خوشبو نیستند و بوی چندان مناسبی ندارند.
مقاومت بیشتر
چرم‌هایی که به روش کرومی و با استفاده از کروم تهیه و رنگ می‌شوند، پس از مدتی حالت کشیدگی پیدا می‌کنند و حالت اولیه خود را ممکن است از دست بدهند، اما چرم‌های روش گیاهی ساختار خود را در فرآیند تولید حفظ می‌کنند، کش نمی‌آیند و بعد از استفاده تغییر حالت نمی‌دهند.
شگل‌گیری ساده‌تر
چرم روش گیاهی در مقایسه با چرم روش کرومی، حالت پذیری بیشتری دارد و برای تولیدکنندگان چرم بخصوص تولیدکنندگان مبلمان، استفاده از این نوع چرم راحت‌تر است. چرم روش گیاهی به دلیل انعطاف‌پذیری و ماندگاری بالایی که دارد، بیشتر مورد علاقه تولیدکنندگان است.
کیفیت مطلوب
در چرم‌های روش گیاهی، منافذ پوست باز هستند و با لایه رنگ، پوشانده نشده‌اند، به همین دلیل استفاده از پوست‌های آسیب‌دیده، لکه دار یا زدگی‌دار در تولید این نوع از چرم‌ها امکان‌پذیر نیست و بالطبع، کیفیت آن‌ها مطلوبتر است.
معایب تولید چرم روش گیاهی
البته تولید چرم روش گیاهی معایبی هم دارد. چرمی که به روش گیاهی تولید میشود قیمت آن نسبت به چرم روش کرومی گرانتر است و دیگری هم نحوه نگهداری آن است که نسبت به چرم روش کرومی خاص‌تر است و نیاز به نگهداری ویژه‌تری دارد و برای نگهداری از آن باید از واکسهای مخصوصی استفاده کرد.